Thủ hiến được ví như 'Captain Canada' trong đối phó thuế Mỹ Báo VnExpress

Đăng ngày:

Quan hệ giữa Mỹ - Canada bắt đầu căng thẳng sau khi Tổng thống Donald Trump đắc cử nhiệm kỳ hai và nhậm chức. Ông chủ Nhà Trắng nhiều lần nêu ý tưởng sáp nhập và biến Canada thành "bang thứ 51 của Mỹ", gọi Thủ tướng Justin Trudeau là "thống đốc".

Đầu tháng 2, ông Trump ký sắc lệnh ấn định thời điểm áp thuế hàng hóa Canada, Mexico để buộc hai nước láng giềng triển khai thêm biện pháp đảm bảo an ninh biên giới với Mỹ. Động thái vấp phải sự phản đối từ giới chức Canada, trong đó Thủ hiến Ontario Doug Ford gây chú ý khi đối đầu gay gắt lãnh đạo Mỹ.

Ông Ford đội mũ "Canada không phải để bán", hủy hợp đồng giữa Ontario với dịch vụ Internet vệ tinh Starlink của Elon Musk, cấm rượu Mỹ. Thủ hiến này còn đề xuất mua bang Alaska của Mỹ và dọa cắt điện sang Mỹ để đáp trả. Các nhà bình luận và giới chuyên gia đặt cho Ford biệt danh "Captain Canada", nhân vật siêu anh hùng trong truyện tranh, vì sẵn sàng bảo vệ đất nước.

"Canada sẽ không bắt đầu một cuộc chiến với Mỹ, nhưng các bạn nên tin rằng chúng tôi sẵn sàng chiến thắng. Canada sẽ không bao giờ trở thành bang thứ 51 của Mỹ, và Canada không phải để bán", ông Ford phát biểu khi tái đắc cử tuần trước.

19a2f2741f186739128daa1ad556d878

Thủ hiến Ontario Doug Ford tại cuộc họp báo ở Toronto ngày 4/3. Ảnh: AP

Ông Ford sinh năm 1964 tại Ontario, là một trong 4 người con của chính trị gia Douglas Bruce Ford. Gia đình Ford điều hành các doanh nghiệp chuyên về bao bì và nhãn hiệu ở cả Canada và Mỹ. Năm 2010, ông đắc cử cố vấn tòa thị chính Toronto, thủ phủ Ontario, thay thế vị trí Rob Ford, người em trai đã đắc cử thị trưởng.

Năm 2014, Rob mắc ung thư và không thể tiếp tục công việc, Ford tranh cử thị trưởng nhưng thất bại. Ông Ford đặt mục tiêu cao hơn, thắng cử lãnh đạo chi nhánh đảng Bảo thủ Cấp tiến ở Ontario tháng 3/2018. Vài tháng sau, PC Ontario giành đa số ghế nghị viện và ông Ford trở thành thủ hiến tỉnh đông dân nhất Canada, dân số 14,2 triệu người.

Ford được ca ngợi vì cách đối phó đại dịch Covid-19. Nhiệm kỳ của ông cũng gây nhiều tranh cãi. Ford nhiều lần đối đầu người dân và nhà hoạt động liên quan các đề xuất như bỏ làn dành cho xe đạp khỏi trung tâm Toronto, đóng cửa một trung tâm khoa học được yêu thích tại thành phố và tăng sĩ số lớp học.

Phe chỉ trích cáo buộc Ford có "hận thù với Toronto vì thành phố chưa bao giờ ủng hộ ông" và thủ hiến điều hành như "một lãnh đạo phục hận". "Mọi người mô tả ông ấy dân túy, nhưng khi nhìn kỹ, quan điểm chính trị của ông ấy chỉ là nhỏ nhen và thù hằn", Dave Bidini, chủ báo West End Phoenix của Toronto, nói với Guardian ngày 25/2.

Bất chấp các tranh cãi, ông Ford vẫn được ủng hộ mạnh mẽ ở Ontario, thắng cử hai nhiệm kỳ. Giáo sư luật Errol Mendes, Đại học Ottawa, nói Ford đã giữ vững vị trí nhờ tiếp cận hiệu quả với tầng lớp cử tri lao động, tương tự ông Trump.

"Ông ấy kết nối với họ nhờ khả năng đấu tranh mạnh mẽ vì Canada", ông Mendes trả lời BBC. Sau khi kêu gọi bầu cử sớm hồi tháng 1, ông Ford tái đắc cử nhiệm kỳ ba hôm 27/2, thành tích chưa thủ hiến Ontario nào thực hiện được.

Khác với lần đầu tranh cử, tự mô tả mình giống ông Trump, ông Ford giờ đây chọn vị thế đối lập với lãnh đạo Mỹ, khi chính sách thuế của ông chủ Nhà Trắng sẽ tác động đến Ontario nặng nề nhất. Ontario đóng góp 38% GDP cho Canada, có ngành ôtô, nông nghiệp và khai khoáng gắn kết chặt chẽ với Mỹ. Ford từng ước tính 500.000 người ở tỉnh này sẽ mất việc làm nếu Mỹ áp thuế với Canada.

"Đây là mớ hỗn độn mà ông Trump tạo ra. Những thành viên đảng Cộng hòa mà tôi đã trao đổi cũng nhất trí như vậy. Họ không muốn điều này", ông Ford nói. "Mọi thứ đang trơn tru và ông Trump bất ngờ can thiệp. Ông ấy công kích, tuyên bố thương chiến với những đồng minh, bạn bè thân cận nhất. Thật lạ lùng".

Ngày 3/3, ông Ford tuyên bố trả đũa kiểu "ăn miếng trả miếng" nếu ông Trump quyết áp thuế 25% với phần lớn mặt hàng nhập khẩu từ Canada. Ông lưu ý rằng các bang của Mỹ gồm New York, Michigan và Minnesota đang là khách hàng lớn mua điện của Ontario và dọa cắt nguồn điện xuất khẩu để đáp trả.

Ngày 4/3, khi chính sách thuế của Mỹ có hiệu lực, ông Ford hủy thỏa thuận 100 triệu USD với Starlink. Ông cấm công ty Mỹ đấu thầu dự án hạ tầng tại Ontario, xóa bỏ rượu Mỹ khỏi danh sách quản lý của Ủy ban kiểm soát rượu Ontario.

Ông Trump ngày 6/3 thông báo tạm hoãn áp thuế với Canada và Mexico thêm một tháng. Ông Ford cùng ngày công bố kế hoạch áp thuế 25% với điện xuất khẩu của Ontario sang Mỹ, áp dụng từ ngày 10/3.

"Thứ chắc chắn duy nhất trong 30 ngày tới chính là sự bất ổn", Ford nói về quyết định hoãn thuế.

1cf9054c3e91a27a941eb4838b506221

Thủ hiến Ontario Doug Ford tại sự kiện ở thành phố Mississauga trong tỉnh hồi tháng 12/2024. Ảnh: Reuters

Sự cứng rắn của ông Ford thu hút sự chú ý, khi chính trường Canada đang bất ổn vì ông Trudeau đầu tháng 1 thông báo sẽ từ chức. "Ford đã lấp vào khoảng trống tạo ra bởi quyết định của ông Trudeau và rối ren nội bộ đảng Tự do", Michael Diamond, lãnh đạo PC Ontario, nói với FT.

Ông Ford đã kêu gọi những người đồng cấp khác tại Canada hành động tương tự Ontario. Tuy nhiên, giới chuyên gia lưu ý ông chỉ là thủ hiến nên sẽ có những giới hạn nhất định và chỉ góp phần thứ yếu trong nỗ lực ứng phó ông Trump của chính phủ.

"Tôi không thích gọi mình là cầu thủ thô bạo, dù tôi có giữ vai trò này trên sân khúc côn cầu", Ford nói, nhắc đến vị trí sẵn sàng phạm lỗi và bảo vệ các cầu thủ ngôi sao. "Nhưng tôi muốn là cầu thủ thô bạo để bảo vệ người dân Canada".

Như Tâm

20 Tin Tức Mới Nhất